Đường cao tốc là gì? Quy định thi công đường cao tốc chuẩn nhất

Mục lục

Cơ sở pháp lý
Đường cao tốc là gì?
Cấp đường cao tốc
Quy định chung về tiêu chuẩn thi công đường cao tốc
Kết luận

Đường cao tốc là một trong những công trình giao thông vận tải quan trọng đối với cơ sở hạ tầng của nước nhà. Không chỉ mang đến sự thuận tiện khi di chuyển mà còn góp phần giúp phát triển kinh tế đất nước. Vậy, đường cao tốc được định nghĩa như thế nào? Nhà nước có các quy định về thi công đường cao tốc như thi công đê điều không? Hãy cùng Phú Thành Phát tìm hiểu chủ đề này trong bài viết hôm nay nhé!

Cơ sở pháp lý

Bài viết này được Phú Thành Phát chia sẻ có cơ sở pháp lý dựa trên TCVN 5729 : 2012. Tiêu chuẩn này được biên soạn thay thế TCVN 5729:1997 theo quy định tại khoản 1 Điều 69 của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và điểm a khoản 1 Điều 7 Nghị định số 127/2007/NĐ-CP ngày 1/8/2008 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tiêu chuẩn kỹ thuật Quy chuẩn kỹ thuật.

TCVN 5729 : 2012 do Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông Vận tải biên soạn, Bộ Giao thông Vận tải đề nghị, Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng thẩm định, Bộ Khoa học và Công nghệ Công bố.

Đường cao tốc là gì?

Đường cao tốc là đường dành cho xe cơ giới, có dải phân cách chia đường cho xe chạy hai chiều riêng biệt. Không giao nhau cùng mức với một hoặc các đường khác. Được bố trí đầy đủ trang thiết bị phục vụ, đảm bảo giao thông liên tục, an toàn, rút ngắn thời gian hành trình và chỉ cho xe ra, vào ở những điểm nhất định.

Cấp đường cao tốc

Dựa trên tốc độ tính toán mà đường cao tốc được phân làm 4 cấp. Bao gồm:

Cấp 60 có tốc độ tính toán là 60 km/h;
Cấp 80 có tốc độ tính toán là 80 km/h;
Cấp 100 có tốc độ tính toán là 100 km/h;
Cấp 120 có tốc độ tính toán là 120 km/h.

Trong đó, cấp 60 và 80 áp dụng ở địa hình khó khăn vùng núi, đồi cao và ở những vùng có hạn chế khác. Cấp 100 và 120 cho vùng đồng bằng.

Quy định chung về tiêu chuẩn thi công đường cao tốc

Thi công mới hoặc cải tạo

Có 2 phương pháp chọn thi công đường cao tốc. Bao gồm: Thi công mới hoặc cải tạo.

Trong trường hợp thiết kế cải tạo một tuyến đường cũ thành đường cao tốc. Cố gắng tận dụng các công trình hiện có. Tuân thủ các quy định trong tiêu chuẩn này.
Trong trường hợp chất lượng về tuyến và công trình của đường cũ quá thấp. Hai bên đường cũ quá đông dân cư thì nên thiết kế đường cao tốc hoàn toàn mới (đi tách khỏi tuyến đường cũ).

Thi công đường cao tốc kết hợp với quy hoạch đô thị

Tuyến đường cao tốc nên kết hợp tốt với quy hoạch đô thị. Và phù hợp với quy hoạch các trung tâm kinh tế trong tương lai. Khi thiết kế đưa ra các giải pháp đảm bảo mối liên hệ giao thông đô thị với cao tốc. Kể cả giải pháp gom lượng giao thông về các chỗ ra, vào đã được bố trí. Đề cập đầy đủ các giải pháp đảm bảo môi trường tự nhiên và xã hội.

Chuẩn bị cho giai đoạn thiết kế cơ sở tốt nhất

Trong giai đoạn thiết kế cơ sở là gia đoạn quan trọng. Giúp chuẩn bị hoàn hảo cho đầu tư một dự án xây dựng cao tốc. Cần xác định rõ các nội dung dưới đây để làm cơ sở phát huy tối đa hiệu quả sử dụng và tuổi thọ của công trình.

Xác định mức độ cần thiết

Trước khi ra quyết định thực thi dự án đường cao tốc, cần phải trả lời câu hỏi: “Có thực sự cần thiết phải làm đường cao tốc không?”. Để có thể xác định mức độ cần thiết của công trình. Sau đó, xác định các điểm khống chế để hình thành các phương án tuyến đường cao tốc. Đưa ra dự báo lưu lượng xe tính toán trên từng đoạn đường giữa các điểm khống chế. Tiến hành so sánh đánh giá hiệu quả kinh tế, tài chính của từng phương án. Đưa ra quyết định cuối cùng để thực hiện thi công.

Xác định số làn xe

Các định số làn xe dựa trên cơ sở tính toán năng lực thông hành. Áp dụng cho đường cao tốc cần nhiều hơn hai làn cho một chiều. Xem xét có cần thiết và hiệu quả hay không khi làm thêm làn xe leo dốc cho các xe chạy chậm. Ví dụ: Đường cao tốc có làn xe máy được quy định chạy với vận tốc 60km/h.

Bố trí mặt cắt ngang

Bố trí mặt cắt ngang cần phải được thực hiện theo các yếu tố:
(Dựa trên mặt cắt ngang từ trái sang phải cho trường hợp hai phần xe chạy đặt trên cùng một nền đường):

Nếu địa hình khó khăn, có thể bố trí phần xe chạy theo mỗi chiều trên nền riêng. Khi đó chiều rộng nền đường sẽ gồm chiều rộng mặt đường cho một chiều và chiều rộng hai lề bên. Giảm còn 1,0m cho cấp 120 và cấp 100; giảm còn 0,75m cho cấp 80 và cấp 60.
Trường hợp mỗi chiều xe chạy có 3 làn xe thì chiều rộng mặt đường cho mỗi chiều phải cộng thêm 3,5m (cấp 60 và cấp 80). Hoặc phải cộng thêm 3,75m (cấp 100 và cấp 120). Chiều rộng nền đường phải thêm 7,0m (cấp 60 và cấp 80). Hoặc phải cộng thêm 7,5m (cấp 100 và cấp 120).
Trong trường hợp đặc biệt và khó khăn, dải an toàn (lề gia cố) được phép giảm bớt 0,5m. Nhưng lề đường trồng cỏ phải tăng lên thành 1,0m.
Trong mọi trường hợp chiều rộng dải phân cách được xem là tối thiểu.

Các yếu tố bố trí mặt cắt ngang

Các yếu tố trắc ngang thực hiện theo quy định tại nội dung trên. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cần xem thêm điều kiện sau:
- Trường hợp địa hình rất khó khăn, hoặc để rút ngắn khẩu độ công trình vượt hay qua đường. Nếu được cấp quyết định đầu tư chấp thuận thì chiều rộng các yếu tố trắc ngang quy định có thể được giảm đến trị số như sau:
  - Chiều rộng mặt đường giảm xuống 7,0m.
  - Chiều rộng dải dừng xe khẩn cấp được giảm như trên hoặc chỉ bố trí dải dừng xe khẩn cấp từng đoạn dài 30m cách nhau 500m.
  - Lề trồng cỏ không được dưới 0,75m.

Xác định khu vực ra vào đường cao tốc

Xác định khu vực và các chỗ ra vào đường cao tốc. Chọn lựa và so sánh phương pháp bố trí các chỗ giao nhau trên đường cao sao cho hợp lý và hiệu quả nhất. Dựa vào chức năng, các chỗ giao nhau trên đường cao tốc được phân thành ba loại:

Chỗ giao nhau không có liên hệ ra, vào đường cao tốc (gọi tắt là chỗ giao nhau trực thông). Áp dụng cho các chỗ đường cao tốc giao với đường sắt, đường ống, đường bộ hành (chui hoặc vượt trên đường cao tốc) hoặc với các đường phục vụ dân sinh khác cắt qua đường cao tốc mà không cho phép có liên hệ đi lại, ra vào đường cao tốc.
Chỗ giao nhau có liên hệ ra, vào đường cao tốc (gọi tắt là chỗ giao nhau liên thông). Áp dụng cho đường cao tốc giao với đường ô tô các cấp khác có cho phép đi lại, ra vào đường cao tốc.
- Áp dụng được cho trường hợp đường cao tốc giao nhau với các đường vào sân bay, vào cảng, ga, vào các đô thị hoặc các trung tâm chính trị, kinh tế, các khu công nghiệp, các mỏ khai khoáng, các danh lam thắng cảnh, vào các khu vực nghỉ ngơi và phục vụ dọc đường cao tốc.
- Các chỗ giao nhau liên thông trên đường cao tốc chỉ nên được bố trí tối đa có liên hệ giao thông giữa bốn nhánh đường (tồn tại ở dạng ngã tư hoặc ngã ba) để tiện cho việc bố trí trạm thu phí tập trung.
Chỗ giao nhau chỉ là một đường nhánh rẽ riêng biệt ra hoặc vào đường cao tốc từ phía phải.

Lựa chọn phương án trắc dọc

Các phương án trắc dọc đi cao hay thấp tại các chỗ cắt qua đường dân sinh. Đặc biệt là đoạn tuyến đi qua vùng đất yếu.

Xác định vị trí đặt trạm thu phí

Tùy vào tình hình thực tế sẽ đưa ra quyết định lựa chọn phương thức tổ chức thu phí phù hợp. Sau đó luận chứng lựa chọn vị trí đặt trạm thu phí. Vị trí đặt trạm thu phí trước hết phụ thuộc vào phương thức tổ chức thu phí. Bao gồm 3 phương thức:

Hệ thống khép kín: trạm thu phí phải bố trí trên tất cả các nhánh ra, vào đường cao tốc. Phí sẽ được thu theo chiều dài hành trình thực của xe đi trên đường cao tốc.
Hệ thống mở: trạm được đặt ở một số vị trí ngay trên đường cao tốc. Phí đường được thu dựa vào một cự ly trung bình hợp lí cho tất cả các xe.
Thu khoán: Trạm được bố trí ở đầu đường cao tốc.

Phát huy giá trị sử dụng công trình

Đường cao tốc được thiết kế với thời gian tính toán dự báo giao thông là 20 năm. Kể từ năm đầu tiên đưa vào sử dụng và dựa trên cơ sở quy hoạch mạng lưới giao thông đường sắt, thuỷ, bộ, hàng không. Sao cho tuyến đường cao tốc thiết kế có thể phát huy tác dụng tối đa trong mạng lưới chung. Nhưng mặt khác lại không ảnh hưởng xấu đến các hoạt động giao thông ngắn, giao thông địa phương khác. Ngoài ra, vẫn chú ý đến việc mở rộng phạm vi các nút giao nhau trong tương lai.

Xem xét phương án phân kỳ đầu tư

Khi thực hiện bất kỳ dự án nào cũng cần xem xét yếu tố phân kỳ đầu tư để đẩy nhanh tiến độ. Trong trường hợp xét đến các phương án phân kỳ đầu tư thì nhất thiết vẫn phải làm thiết kế tổng thể hoàn chỉnh cho tương lai để đảm bảo lợi dụng được đầy đủ các phần công trình đã được phân kỳ làm trước. Đồng thời đảm bảo thiết kế phân kỳ tạo mọi điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng ở giai đoạn sau.

Đặc biệt, trong kết cấu áo đường đường cao tốc không nên thực hiện phân kỳ đầu tư. Riêng cá biệt một số đoạn cục bộ đắp cao qua vùng đất yếu có độ lún lớn kéo dài thì thông qua phân tích kinh tế có thể kiến nghị thực hiện phân kỳ rải các lớp mặt tuỳ theo thời gian chờ lún nhằm để tiết kiệm chi phí đầu tư.

Phối hợp thi công đường cao tốc với cảnh quan và môi trường

Đối với các đường cao tốc cần đặc biệt chú trọng việc thiết kế phối hợp không gian các yếu tố tuyến để đảm bảo tạo cảm giác an toàn, thuận lợi, đều đặn, liên tục và dẫn dắt hướng tuyến một cách rõ ràng về mặt thị giác và tâm lý cho người sử dụng. Đồng thời phải chú trọng đảm bảo đường được phối hợp tốt với cảnh quan và môi trường dọc tuyến theo quy định thi công đường cao tốc.

Thiết kế cảnh quan mặt taluy

Đối với taluy đắp trên đường nhánh nên thiết kế có độ dốc thoải dần ở gần vùng tiếp cận với mặt đất. Bề mặt ta luy đào, đắp nền đường đường cao tốc được gia cố mái dốc, gia cố taluy bằng các loại vật liệu như vải địa kỹ thuật, ô địa kỹ thuật hoặc lưới địa kỹ thuật để ngăn tình trạng sụt trượt dốc. Không để xảy ra các hiện tượng phong hóa bề mặt, khiến đất, đá lở xuống đường. Không để xảy ra xói lở taluy. Xem xét sử dụng các biện pháp Trường hợp bị hạn chế về diện tích chiếm đất thì có thể dùng tường chắn hoặc đắp đá thay cho mái dốc đắp.

Thiết kế hệ thống thoát nước

Hệ thống thu, thoát nước đường cao tốc phải bảo đảm thoát nhanh nước mưa khỏi mặt đường. Ngăn chặn khả năng xâm nhập của nguồn ẩm vào các lớp kết cấu nền mặt đường. Không để gây ra hiện tượng xói lở nền đường, lề đường và taluy.
Phải bố trí rãnh dọc ngầm trong dải lề trồng cỏ trên đỉnh mái dốc nền đắp. Bố trí rãnh đỉnh phía trên mái dốc nền đào để chắn và thu nước mặt đường. Không cho chảy tự do gây xói lở mái dốc.
Các loại rãnh đều phải gia cố bằng vải địa kỹ thuật.
Đường ống ngầm phải đặt trên nền chắc chắn, không để thấm nước gây lún sụt và phải được bọc lát kín ở bên trên.
Các chỗ dẫn nước thoát ra khỏi phạm vi nền đường, hoặc dẫn nước từ rãnh đỉnh, rãnh chắn xuống chân mái dốc đều phải bố trí bậc, dốc nước và gia cố hạ lưu.
Phải có biện pháp xử lý triệt để những chỗ nước ngầm hoặc vết lộ nước ngầm có khả năng phá hoại sự ổn định toàn khối của nền đường.

An toàn, phòng hộ, bảo đảm tiện nghi và bảo vệ môi trường trong thi công đường cao tốc

Bố trí phòng hộ, bảo đảm an toàn giao thông phải theo các quy định thi công trong đường cao tốc như sau:

Bố trí dãy lan can phòng hộ tuy theo địa hình và yêu cầu thiết kế.
Bố trí tường hộ cứng bằng bê tông khi dải phân cách có lớp phủ rộng từ 0.5-0.75m.
Bố trí hàng rào lưới thép.
Thiết kế dẫn hướng bằng cọc tiêu, trồng cây hoặc biển báo giao thông.
Chống lóa mắt cho phương tiện đi trên đường có phương tiện bật đèn pha đi ngược chiều.
Hệ thống chiếu sáng đường cao tốc.
Bố trí các cơ sở phục vụ cho đường cao tốc.
Các nội dung thiết kế cần phải đề cập đến việc bảo vệ môi trường hai bên đường cao tốc. Tuân thủ các quy định hiện hành về bảo vệ môi trường.

Việc bố trí, xây dựng các cơ sở phục vụ bảo dưỡng, sửa chữa đường cao tốc dọc tuyến cũng được đưa vào dự án thiết kế đường cao tốc giống như đối với các tuyến đường bộ khác và phải tuân thủ đúng các quy định của cơ quan quản lý có thẩm quyền. Ngoài ra, đường cao tốc qua vùng dự báo có động đất cấp 7 trở lên (theo thang MSK64) phải được tính toán và thiết kế có xét đến động đất. Việc tính toán thiết kế theo 22 TCN 221-95 (Công trình giao thông trong vùng có động đất) phải được thực hiện kỹ càng trước khi khởi công.

Kết luận

Có rất nhiều phương pháp và tiền đề được sử dụng làm yếu tố cơ sở thiết kế thi công đường cao tốc. Quan trọng nhất, bất kỳ hình thức thiết kế nào cũng cần phải tuân thủ theo quy định thi công đường cao tốc của Tiêu chuẩn Quốc Gia TCVN5729:2012. Rất hy vọng những thông tin trên mà Phú Thành Phát cung cấp sẽ giúp bạn biết được các quy định về thi công đường cao tốc một cách chi tiết và dễ tiếp thu hơn. Có bất kỳ thắc mắc hay nhu cầu báo giá bất kỳ sản phẩm vật liệu địa kỹ thuật nào mà chúng tôi cung cấp. Vui lòng để lại thông tin hoặc liên lạc trực tiếp với Phú Thành Phát. Chúng tôi sẽ hỗ trợ giải đáp thắc mắc và gửi báo giá sớm nhất cho bạn!

THÔNG TIN LIÊN HỆ
Trụ sở chính: 15 Đường số 5, KDC Vĩnh Lộc, Bình Hưng Hòa B, Bình Tân, TP.HCM
Hotline: 028.666.03482 – 0909.452.039 – 0903.877.809
Email: infor@vaidiakythuat.com